Pasando así, de vagar por entre a xente e por moitas cidades, Zaratustra regresaba dando rodeos á súa montaña e á súa caverna. De súpeto chegou tamén á porta da gran cidade; pero alí saiu ao seu encontro un bufón botando escumallo pola boca e cos brazos extendidos. Era o bufon coñecido como "o mono de Zaratustra", pois imitaba un pouco o xeito e o ton dos seus discursos e a miúdo bebía na fonte da súa sabedoría. e o bufón faloulle deste xeito a Zaratustra:
" Oh, Zaratustra!, velaquí a gran cidade: aquí nada tes que gañar e todo que perder.
Por que haberías de camiñar por este fango? Apiádate dos teus pés! Mellor que cuspas á porta e deas media volta!
Esta cidade é o inferno dos pensamentos de solitarios: aquí os grandes pensamentos son cocidos vivos para seren reducidos a papa!
Aquí podrecen todos os grandes sentimentos; aquí só valen sentimentos magros e desmedrados!
Non oles xa os matadeiros e tabernas do espírito? Non está envolta esta cidade no bafo do espírito sacrificado?
Non ves as almas pendurar tal panos de fregar porcallentos? E aínda fan xornais con estes ganapos!
Non te decatas de como o espírito se converteu en xogo de palabras? Derrama repugnante enxaugadura de palabras!- E aínda fan xornais con esta enxaugadura!
Provócanse uns aos outros, sen saber o motivo. Encirran uns nos outros, e non saben para que. Fan soar a súa calderilla de cobre e o seu ouro.
Son fríos e procuran a calor na augardente, son ardentes e procuran a frescura en espíritos de xeo. Todos son doentes e están infectos de opinións públicas.
Aquí danse cita todos os praceres e todos os vezos; mais tamén hai aquí virtuosos, moita virtude lista e alistada; - moita virtude espilida de dedos plumíferos e cachas duras, adobiando o peito con pequenas "estrelas".
Hai tamén aquí abonda piedade, abonda adulación servil ante o Señor dos Exércitos.
Do alto caen as "estrelas" e pinga o cuspe augusto; cara as alturas aspira todo peito carente de "estrelas" e cachas endurecidas a forza de agardar.
" Eu sirvo, ti serves, nós servimos" - así reza toda virtude solícita elevando pregarias ao príncipe, para que a "estrela" merecida veña á fin engalanar o fraco peito!
Do xeito en que a lúa vira arredor de todas as cousas terreas, así tamén o príncipe vira aínda arredor da cousa máis terrea: o ouro dos tendeiros.
O Señor dos Exércitos non é un deus dos lingotes de ouro; o príncipe propón, pero o tendeiro dispón!
Por todo o que en ti hai de limpo e forte e bo, oh, Zaratustra, cuspe nesta cidade dos tendeiros e lisca sen mirar cara atrás.
Aquí todo o sangue corre pútrido e tépedo e escumento polas veas; cuspe á gran cidade onde escumexa a carón da escoura!
Cuspe á cidade dos importunos, os insolentes, os chupatintas, os rexoubeiros e os febrís ambiciosos, - onde medra todo o morboso, cobizoso, dubidoso, noxento, tenebroso e licencioso!
Cuspe á gran cidade e dá media volta!"
Neste punto Zaratustra interrompe o bufón tapándolle a boca escumallenta.
Acabarás! - exclamou - Danme bascas verte e oírte falar!
Tanto tempo levas no fango, que viraches ra e sapo?
Non corre agora polas túas veas sangue mesto, podre e escumento, que che fai botar pestes desta maneira?
Por que non liscaches a vivir ao bosque. Ou traballar a terra? E que non hai illas verdes abondas no mar?
Desprezo o teu desprezo; e se me advertiches a min, por que non te advertiches a ti mesmo?
Só dende o amor, non dende o lixo, ha erguer o voo o meu desprezo e o meu paxaro previsor!
Chámante o meu mono, frenético demente; pero eu chámote o meu porco roñón - de tanto roñar vasme estragar o eloxio da necidade!
Que foi o que primeiro te levou a roñar? Que ninguén te gabase abondo; - por iso te xuntaches a esa inmundicia, para teres motivo de roñar ben, - para teres motivos para te vingares ben! Pois todo o teu tronar é vinganza, fachendoso toleirón; a min non me enganas!
Pero as túas palabras necias fanme mal, mesmo cando levas razón! E mesmo que as palabras de Zaratustra tivesen cen veces razón, ti sempre me poñerías doente con elas!"
Así falou Zaratustra. E dirixiu unha ollada á gran cidade, saloucou e calou por un tempo. Á fin dixo así:
Dáme tanto noxo esta gran cidade coma este necio. En ningún caso nada se pode facer, non poden volverse nin mellores nin peores.
Ai desta gran cidade! Xa me gustaría a min ver a columna de lume que ha consumila!
Pois tales lumieiras deben vir do gran mediodía!. Pero todo chegará e conforme o seu destino!
En canto a ti, necio, antes de partir dígoche isto: onde no pode máis amar, un debe pasar de largo!"
Así dixo Zaratustra e pasou de largo, deixando atrás o necio e a gran cidade.
FRIEDRICH NIETZSCHE :
Así falou Zaratustra, 3ª parte.
EDVARD MUNCH: Retrato de Nietzsche, 1906
