Isto e isto e isto / OCTAVIO PAZ

O surrealismo foi a mazá de lume na árbore da sintaxe
O surrealismo foi a camelia de cinsa entre os peitos da adolescente posuída polo espectro de Orestes
O surrealismo foi o prato de lentellas que a ollada do fillo pródigo transforma na enchenta fumegante do rei caníbal
O surrealismo foi o bálsamo de Fierabrás que esborrancha os sinais do pecado orixinal no embigo da linguaxe
O surrealismo foi o lapo na historia e o caravel de dinamita no confesionario de o sésamo ábrete das caixas de seguridade e das reixas dos manicomios
O surrealismo foi a chama bébeda que guía os pasos do sonámbulo que camiña de puntas sobre o gume da sombra que traza a folla da guillotina no colo dos axustizados
O surrealismo foi o cravo ardente na fronte do xeómetra e o vento forte que a media noite tira as sabas das virxes
O surrealismo foi o pan salvaxe que paraliza o ventre da Compañía de Jesús ata obrigala a trousar todos os seus gatos e os seus diaños agochados
O surrealismo foi a presada de sal que disolve os tlaconetes do realismo socialista
O surrealismo foi a coroa de cartón do crítico sen cabeza e a víbora que esvara entre as pernas da muller do crítico
O surrealismo foi a lepra de Occidente cristián e o látego de nove cordas que debuxa o camiño de saída cara outras terras e outras linguas e outras almas sobre o lombo do nacionalismo embrutecido e embrutecedor
O surrealismo foi o discurso do meniño enterrado en cada home e a aspersión de sílabas de leite de leoas sobre os ósos calcinados de Giordano Bruno
O surrealismo foi as botas de sete leguas dos fuxidos das prisións da razón dialéctica e a machada de Polegariño que corta os nós da enredadeira velenosa que cobre os muros das revolucións petrificadas do século XX
O surrealismo foi isto e isto e isto

Árbol adentro, 1987

OCTAVIO PAZ / Árbore adentro

A GUERRA DA DRÍADA
OU
VOLVE SER EUCALIPTO

O enorme can abriu os ollos,
pegou un chimpo e arqueando o negro lombo,
ben chantado nas súas catro patas,
ouveou cun ouveo inacabable:
que vía con seis ollos inxectados,
os seus tres fuciños coma quen roñaban?
vía unha nube preñada de lóstregos,
vía un par de ollos, vía un gato montés,
o gato caeu sobre o can,
o can envorcou o gato,
o gato tiroulle un ollo ao can,
o can volveuse un ladrido de fume,
o fume subiu ao céo,
o céo volveuse trebón,
o trebón baixou armado de raios,
o raio prendeu lume ao gato montés,
as cinsas do gato esparexéronse
entre os catro recunchos do universo,
o cuarto converteuse no Sahara,
soprou o simún e abrasei no seu bafo,
convoquei os xenios da auga,
o trono rolou pola azotea,
escacharon os cántaros de arriba,
choveu sen parar durante cuarenta lóstregos,
a auga chegou ao céo raso,
no vórtice da crista a túa cama bandeaba,
coas sabas armaches un velame,
de pé na proa do teu esquife inestable,
tirado por catro cabalos de escuma e unha águia,
unha chama ondeante a túa cabeleira eléctrica,
levaches a áncora, capeaches o temporal
fixéchesta ao mar,
                           a túa artillería
disparaba dende estribor,
desmantelaba as miñas premisas,
esnaquizaba os meus conseguintes,
os teus espellos ustorios
incendiaban as miñas conviccións,
repregueime cara a cociña,
rompín o cerco no soto,
lisquei por un sumidoiro,
no subsolo dei con tobos,
o insomnio prendeu a súa buxía,
a súa luz díscola iluminou a miña noite,
inspiracións, conspiracións, inmolacións,
con rabia verde unha chamiña iracunda
e o soplete de pagarasmas!
forxei un puñal de misericordia,
bañeime no sangue do dragón,
saltei o foxo, gabeei as murallas,
axexei no corredor, abrín a porta,
ti ollábaste no espello e sorrías,
ao verme desapareciches nun lampexo,
corrín tras esa claridade esvaecida,
interroguei a lúa do armario,
estruchei a sombra da cortina,
chantado no centro da ausencia
fun estatua nunha praza baleira,
fun palabra pechada nunha paréntese,
fun agulla dun reloxo parado,
quedei cun puñado de ecos,
baile de sílabas pantasmas
na cova do cranio,
reapareciches nun resplandor súbito,
levabas na man dereita un sol diminuto,
na esquerda un cometa de cauda granate,
os astros viraban e cantaban,
ao voaren debuxaban figuras,
uníanse, afastábanse, unían,
eran dous e eran un e eran ningún,
o dobre paxaro de lume
aniñou nos meus oídos,
queimou os meus pensamentos, disipou as miñas memorias,
cantou na gaiola do cerebro
o só do faro na noite oceánica


eucalipto paseando



e o himno nupcial das baleas,

o puñal floreceu,

o can de tres cabezas lambía os teus pés,

o espello era un regato detido,

o gato pescaba imaxes no regato,

ti rías no medio do cuarto,

eras unha columna de luz líquida,

Volve ser eucalipto, dixeches,

o vento arrolaba a miña follaxe,

eu calaba e o vento falaba,

murmurio de palabras que eran follas,

verdes faíscas, linguas de auga,

tendida ao pé do eucalipto

ti eras a fonte que ría,

vaivén das ramaxes sixilosas,

eras ti, era a brisa que volvía.

OCTAVIO PAZ: Árbore adentro, 1987