PEQUENAS xoias da literatura e da música popular rescatadas da memoria colectiva por este moañés que tivo o privilexio de xogar dende pequeno polos promontorios do Paralaia, con vistas panorámicas a toda a ría de Vigo e ao mar tenebrorum dos vellos conquistadores. A habilidae do pobo para extraer música dos obxectos máis cotiáns é extraordinaria e éntranlle a unha ganas de empezar a petar en todo. Pon po rron pon porron pon por ron pon.......ai lala la la la la la la!
Fito Domínguez levou con el ao outro mundo unha voz prodixiosa que nunca se puxo ao servizo de ninguén que non soubese andar de cando en vez de farra a cantar polas tabernas. Foi o único dos fundadores da banda orixinal que quedou na Roda . Cando empezaron, formaban parte tamén o inesquecible Suso Vaamonde e o seu irmán. Grandes voces que rescataron do esquecemento as vellas cantigas populares para facer nacer con elas o folk urbano dos barrios obreiros de Vigo. A cousa foi tan grande que, segundo contan, un rapaz que estaba en coma conseguiu resucitar escoitando o gato metido no saco na voz de Fito. Esa caverna de resonancias irrepetibles.
A cousa está en aspirar,
En alcanzar as liberdades,
Hay mil razóns, tesme que crer
Teño capacidades,
A nosa luz alumeará,
Unha xeración en igualdades,
Non vou cesar en atopar,
o meu lugar con dignidade.
Nós non vivimos nun segundo plano,
Ninguén dixo nunca que isto fose doado,
Non queda ó noso esforzo en vano
Tódalas mulleres podemos logralo.
Nós non vivimos nun segundo plano,
Ninguén dixo nunca que isto fose doado,
Non queda ó noso esforzo en vano
Tódalas mulleres podemos logralo.
Son tempos de muller, escoita... non ó esquezas....
Vou embarcar con ilusións, por intuicións
Camiño da verdade.
Falar de pé, sen dubidar, non vou tremer,
Nen ter inseguridades.
Non esquecer nunca quen sou,
A miña personalidade.
A miña voz non vai calar,
Ao ouvir a túa hostilidade.
A forza está nas nosas mans,
Só cunha pouca de vontade.
Se niso cres tes que actuar,
Para sermos unha unidade.
Non agardar para cambiar,
Non creas ter debilidade.
Tempos de paz, como muller,
As mesmas oportunidades.
Nós non vivimos nun segundo plano,
Ninguén dixo nunca que isto fose doado,
Non queda o noso esforzo en vano,
Tódalas mulleres podemos logralo.
Nós non vivimos nun segundo plano,
Ninguén dixo nunca que isto fose doado,
Non queda ó noso esforzo en vano
Tódalas mulleres podemos logralo.
Non ó esquezas... son tempos de muller, escoita...
Airiños, airiños aires,
airiños da miña terra;
airiños, airiños aires,
airiños, levaime a ela.
Sen ela vivir non podo,
non podo vivir contenta,
que onde queira que vaia,
cóbreme unha sombra espesa.
Cóbreme unha espesa nube,
tal preñada de tormentas,
tal de soidás preñada,
que a miña vida envenena.
Levaime, levaime, airiños,
como unha folliña seca,
que seca tamén me puxo
a quentura que me queima.
¡Ai!, se non me levás pronto,
airiños da miña terra;
se non me levás, airiños,
quisais xa non me coñesan,
que a frebe que de min come,
vaime consumindo lenta,
e no meu corazonciño
tamén traidora se ceiba.
Fun noutro tempo encarnada
como a color de sireixa,
son hoxe descolorida
como os cirios das igrexas,
cal si unha meiga chuchona
o meu sangue bebera.
Vou quedando muchiña
como unha rosa que inverna,
vou sen forzas quedando,
vou quedando morena,
cal unha mouriña moura,
filla de moura ralea.
Levaime, levaime, airiños,
levaime onde me esperan
unha nai que por min chora,
un pai que sen min n'alenta,
un irmán por quen daría
o sangue das miñas veas,
e un amoriño a quen alma
e vida lle prometera.
Se pronto non me levades,
¡ai!, morrerei de tristeza,
soa nunha terra estraña,
onde estraña me alumean,
onde todo canto miro
todo me di: "Extranxeira!"
¡Ai, miña probe casiña!
¡Ai, miña vaca vermella!
Años que balás nos montes,
pombas que arrulás nas eiras,
mozos que atruxás bailando,
redobre das castañetas,
xas-co-rras-chás das cunchiñas,
xurre-xurre das pandeiras,
tambor do tamborileiro,
gaitiña, gaita gallega,
xa non me alegras dicindo:
"¡Muiñeira, muiñeira!"
¡Ai, quen fora paxariño
de leves alas lixeiras!
¡Ai, con que prisa voara,
toliña de tan contenta,
para cantar a alborada
nos campos da miña terra!
Agora mesmo partira,
partira como unha frecha,
sen medo ás sombras da noite,
sen medo da noite negra;
e que chovera ou ventara,
e que ventara ou chovera,
voaría e voaría
astra que alcansase a vela.
Pero non son paxariño
e irei morrendo de pena,
xa en lágrimas convertida,
xa en sospiriños desfeita.
Doces galleguiños aires,
quitadoiriños de penas,
encantadores das augas,
amantes das arboredas,
música das verdes canas
do millo das nosas veigas,
alegres compañeiriños,
run-run de tódalas festas,
levaime nas vosas alas
como unha folliña seca.
Non permitás que aquí morra,
airiños da miña terra,
que aínda penso que de morta
hei de sospirar por ela.
Aínda penso, airiños aires,
que dimpois que morta sexa,
e aló polo camposanto,
donde enterrada me teñan,
pasés na calada noite
runxindo antre a folla seca,
ou murmuxando medrosos
antre as brancas calaveras;
inda dimpois de mortiña,
airiños da miña terra,
heivos de berrar: "¡Airiños,
airiños, levaime a ela!"
ROSALÍA DE CASTRO: Cantares gallegos, 1863
O 1º libro que saiu impreso integramente en galego, case 400 anos despois de iniciarse a era Guttemberg.
meu doce amor. Camelia branca do ar brilla entebrecida ao sol. Chove en Santiago na noite escura. Herbas de prata e de soño cobren a valeira lúa. Olla a choiva pola rúa, laio de pedra e cristal. Olla o vento esvaído soma e cinza do teu mar. Soma e cinza do teu mar Santiago, lonxe do sol. Auga da mañán anterga trema no meu corazón. FEDERICO GARCÍA LORCA: Seis poemas galegos, 1935
Este é un dos seis poemiñas galegos de Lorca, gran coñecedor da lírica galega dende Martín Códax ata Rosalía de Castro. O libriño imprimiuse en decembro do 1935 na editorial Nós, dirixida por Anxo Casal. Os dous acabaron sendo fusilados e, cousas do destino, os seus cadáveres apareceron o mesmo día, o 19 de agosto do 36, Lorca nas aforas de Granada e Casal en Santiago, a mil quilómetros de distancia.
REFLEX...I...O...ANDO pola literatura popular de vocación salvaxe
Tu voto avala a los ricos a todo el empresariado, que tiene siempre a su lado a los pacos y milicos. La justicia ratifico vendida a las forestales, en las tierras ancestrales causan terror y espanto, tu voto es un triste canto pues aumentan mas los males.
Con tu voto das apoyo a esta vil constitución, que es la peor maldición para el pueblo un escollo. Tu voto se va al hoyo se vuelve adivinanza, y si votas por crianza porque es derecho vigente, vota por Constituyente(1) al menos, te da esperanza.
Por el pueblo hay que votar
y el poder de los de abajo,
ese que sufre a destajo
y que se debe organizar.
La lucha, va a brotar
porqu´esta viene de lejos,
es lenta en su aparejo
es colectiva en su hacer,
en sol se va encender
y ya muestra sus reflejos.
en diferido dende Chile que non están en xornada de reflexión pero que saben mandar mensaxes válidas para todos os casos posibles.
(1) Nós nin esa porta esperanzada temos. O único que nos queda é
botalos!
Diluvio de candidatos
que quieren ser presidente,
mostrando sus finos dientes
pa´ encumbrarse al estrellato.
No hay que ser literato
pa´ verle sus intenciones,
sus egos, sus ambiciones
posando con sus tendencias,
jugando con las carencias
con promesas y traiciones.
Estos son los pretendientes
al cargo de este sistema,
todos juntos con el lema
de ser los mas consecuentes.
¿Y cuando el voto se cuente
que harán con su porcentaje?,
Pactarán el abordaje
y cuotas en el gobierno,
volviendo el pueblo a su eterno
forzado aterrizaje.
Todas las constituciones
se hicieron en dictadura, con leyes y con moldura acorde a sus ambiciones. Los ricos con sus acciones y los milicos de aval escribieron el legal, documento a sus robos y ahora corren los bobos
a celebrar carnaval.
El Poeta Popular y dirigente salitrero Rosario Calderón escribió en el año 1900 las Décimas “Poesías Pampinas” que fueron publicadas por el Diario “El Pueblo” de Iquique el 23 de junio de 1900.
POESÍAS PAMPINAS Que viva la libertad
Y muera la esclavitud
Que renazca la virtud
Por toda la humanidad
Después que la creación,
Si se busca en los anales
La causa de tantos males
Siempre ha sido la ambición,
Madre de la corrupción
Que ha engendrado la maldad,
Germen de la iniquidad
De opresión y tiranía
Contra tanta felonía Que viva la libertad!
Combatiendo el fanatismo
En el universo entero
Se libertará el obrero
Por medio del socialismo
Pues saldrá del servilismo
En toda su plenitud
Con derecho y amplitud
A ingresar al Parlamento
Viva el pobre con talento Y muera la esclavitud.
La opulenta aristocracia
Puede irse reprimiendo
Por lo que ahora está viendo
avanzar la Democracia,
Luchando entre la desgracia
Con enérgica actitud;
¡Que viva la juventud
Democrática y patriota
La que quiere a toda costa Que renazca la virtud.
El pobre se encuentra urgido
Por grandes capitalistas;
Esa plaga de egoístas
Tienen al pueblo oprimido.
Para eso se han valido
De influencia y potestad,
Corrompen la autoridad
Como lo estamos palpando
Que al pobre se está esquilmando Por toda la humanidad.
Al fin seamos unidos
Miembros de la clase obrera
Para que de esta manera
Podamos ser redimidos,
Ya bastante hemos sufrido
Por los ricos y ambiciosos,
Ellos viven orgullosos
Con su riqueza y poder
Es necesario barrer
Con esos grandes ociosos.
..........................Rosario Calderón...........................(El Pueblo, junio 23, 1900)...................-Poemario Popular de Tarapaca. 1899-1910-
se che interesa a literatura popular AQUÍ poderás atopar máis coplas muradanas clasificadas tematicamente. Para o meu ver, non teñen desperdicio. Hainas por todo o país. Son a fonte de toda literatura de autor e están intimamente ligadas ao cantigueiro popular. Toda a Península Ibérica é unha potencia mundial deste tipo de produtos culturais de transmisión colectiva e autoría anónima. Unha feliz alianza entre a música e a literatura para a cal non se neceista máis instrumento que unha voz ben afinada e un peito aberto.
O que aparece en color son nomes de lugares da contorna muradana. Para os filólogos esta é unha zona moi peculiar porque presenta numerosas subáreas dialectais de enorme interese lingüístico. É frecuente que nas coplas populares se faga louvanza da terra en que nacen así como das virtudes dos seus habitantes. Eu da predisposición da xente de Badernado para o cante e o baile dou fé por telos visto e oído. E nunca deixarán de sorprenderme. Uns apuntamentos: a última vez que oín cantar o eixo do carro foi nun camiño cara a Badernado, era una tarde poallenta e a humidade do ar imprimía un aire melancólico ao sons que circulaban. Os bois arrastraban a cámara lenta un carro cheo de herba recén cortada e a paisaxe acústica xerada quedoume gravada na memoria para sempre. Noutra ocasión pasou un home xa vello empurrando unha bicicleta das que se chamaban alí portuguesas, grande e de ferro, con enormes rodas e dinamo. Non lle apetecía pedalear e botouse a andar cantando, e cantaba:
DOUS ENLACES AQUÍ poderás ver un documental etnográfico sobre o carro do país realizado no ano1941. Titúlase O carro e o home, tamén está en youtube en dúas partes. A disfrutalo!
Toda aldraxe aos demais ou a ti mesmo vólvese de súpeto fermosa cando decides ignorala como un agasallo que rexeitas sen nin sequera tirarlle o lazo.
Se debemos desligar a relación espontánea que hai entre o xesto e o afecto, entre a palabra e o sentimento.....debemos tamén finxir as emocións? ou debemos ir anestesiados coma robots? OMMMMMM
Cando non podemos ser literais non queda máis remedio que sermos literarios
A literatura demostra en cada unha das súas manifestacións que todo é aquí, agora, sempre
A poesía, esquecida toda lóxica, é matemática danzando frenética
1. Cres que coa mente podemos facer que unha persoa que nos gusta nos busque e nos chame só con pensalo?.....Cómpre unha mente moi poderosa. Mellor confía na túa voz e nas túas pernas. Chámaa ti ou vai onda ela
2. Como recompoñer un corazón recén roto?.....Cambia de peiteado. Muda por completo a túa roupa. Se es vexetariano come carne, se es carnívora faite vexetariano. Usa un novo nome.
3. A muller coa que vivín catro anos di xa non amarme e terminou coa relación. Cústame traballo seguir adiante. Que facer?.....Deixa de cultivar o ser vítima. Vence a túa debilidade infantil. Solta todo por tres meses e dá a volta ao mundo.
4.........................?.....Cada tolo persegue coa súa rede para cazar bolboretas a verdade, mentres a beleza o persegue.
5. Como podo dar con alguén que me encantaría ver?.....Cando esteas disposto a dar con alguén que che encantaría oír.
6. Podo facer algo para cambiar un acontecemento no futuro que me prediciu unha tarotista?....Toma tres birras, vai onda a tarotista, quítalle o Tarot, mexa nel e guíndallo á cabeza.
7. Debería perseguir os meus soños aínda que muden cada tres meses?.....Tranquilo. Deixa que os soños te persigan. Nunca van dar contigo!
8. Como podo describir o amor por alguén que non teño palabras para escribilo?.....Non o describas con palabras...Dillo con agarimos. Non é de boca a orella, é de pel a pel.
9. Cal é a capital de Bélxica?.....TOKIO
10. Como facer para recuperar o valor?.....Sé cada día un chisco menos covarde!
11. Ser gay é pecado?.....Para os curas, si; pero pecan moitísimo!
.jpg)
.jpg)
.jpg)
